Wat betekenen de termen lux en lumen?

Basisinformatie over het meten van verlichting

Als je ooit een lamp hebt gekocht, heb je waarschijnlijk de term "lux" gehoord. Maar wat betekent het precies? In deze tekst leer je alles wat je moet weten over lux en verlichtingsmetingen. Bij verlichting speelt niet alleen het armatuurontwerp een belangrijke rol, maar ook de eigenschappen van het licht zelf. 

Er zijn echter talloze meeteenheden waarmee rekening moet worden gehouden - een daarvan is verlichtingssterkte. Deze wordt gemeten in lux, afgekort tot lxwat uit het Latijn komt en vertaald kan worden als licht. In dit artikel leggen we uit wat dit precies betekent.

Verlichtingssterkte wordt gemeten in de fysische eenheid lux en geeft aan hoeveel licht of lichtstroom er op een bepaald oppervlak valt. Dit is echter niet hetzelfde als helderheid, want een witte muur lijkt bijvoorbeeld veel helderder dan een donker gebied met dezelfde verlichtingssterkte. De kleur van het oppervlak heeft daarom een enorme invloed op onze perceptie van helderheid.

Verlichtingssterkte is belangrijk om ervoor te zorgen dat we genoeg licht hebben om onze dagelijkse taken uit te voeren. Te weinig licht kan vermoeide ogen en hoofdpijn veroorzaken, terwijl te veel licht verblindend kan zijn. Lux is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat we het juiste type verlichting hebben voor onze behoeften. Je hebt bijvoorbeeld meer verlichting nodig in een werkruimte dan in een woonkamer.

Lux kan worden gemeten met een luxmeter, die meestal bestaat uit een lichtsensor en een display. De lichtsensor registreert het invallende licht en het display toont de verlichtingssterkte in lux. Er zijn ook apps voor smartphones die de verlichtingssterkte kunnen meten, maar deze zijn over het algemeen niet zo nauwkeurig als een luxmeter. Afhankelijk van de ruimte raden we verschillende verlichtingssterktes aan: Naar onze mening is een verlichtingssterkte van 100-200 lux geschikt in de woonkamer. Terwijl 300 tot 500 lux geschikter is op kantoor. In een operatiekamer moet een richtwaarde van 5000 lux worden gebruikt.

Als je zeker wilt weten dat je genoeg licht hebt voor je behoeften, kun je de verlichtingssterkte in lux. Als je je bijvoorbeeld realiseert dat je woonkamer maar 50 lux heeft, kun je een krachtigere lamp kopen of een extra lichtbron toevoegen om de verlichtingssterkte te verhogen.

Je vindt geen informatie op de verpakking van armaturen of lichtbronnen. Je moet zelf berekenen hoeveel lux de verlichtingssterkte van een lamp heeft, omdat dit sterk afhankelijk is van de plaatsing van het armatuur: Als het heel dicht bij een oppervlak staat, is de luxwaarde veel hoger dan wanneer de lichtbron heel ver van het oppervlak staat. 

Verlichtingssterkte wordt nu gedefinieerd als lumen per vierkante meter (lm/m²) en wordt gemeten met een zogenaamde luxmeter op horizontale en verticale oppervlakken of met behulp van simulaties. Naast de afstand van het armatuur tot het oppervlak en de lumenwaarde is ook de stralingshoek van de lamp nodig om uiteindelijk het exacte aantal lux te bepalen.

"Bij de aanschaf van armaturen moet je ervoor zorgen dat de verlichtingssterkte is afgestemd op de ruimte. Gebruik warm licht in woonkamers en koeler licht in werkkamers. Slimme lampen bieden een flexibele en aanpasbare verlichtingsoptie."

Het belang van de termen lux en lumen

Lux en lumen zijn beide meeteenheden die een belangrijke rol spelen bij de verlichting van ruimtes en gebouwen. Terwijl de lumen de hoeveelheid licht beschrijftdat door een lichtbron wordt uitgestraald, beschrijft de lux geeft aan hoeveel licht er op een bepaald gebied valt. Bij het kopen van lampen voor binnen of buiten is het belangrijk om zowel de lumen- als de luxwaarde in overweging te nemen. Een lamp met een hoge lumenwaarde staat niet altijd gelijk aan goede verlichting.

Een hoge lumenwaarde betekent alleen dat de lamp veel licht uitstraalt. De helderheid wordt echter beïnvloed door de grootte van de kamer en de hoogte van de lamp. Een kamer met een hoog plafond heeft bijvoorbeeld een hoger aantal lumen nodig om voldoende verlicht te zijn. De luxwaarde is een belangrijke factor voor de verlichtingssterkte in een kamer. 

Om de juiste verlichtingssterkte voor een ruimte te bepalen, moet rekening worden gehouden met verschillende factoren zoals de grootte van de ruimte, de plafondhoogte en het soort activiteiten dat in de ruimte plaatsvindt. Een werkruimte of aanrecht heeft bijvoorbeeld een hogere verlichtingssterkte nodig dan een woonkamer. 

Bij het kiezen van de juiste verlichting gaat het niet alleen om het vinden van de juiste verlichting. lux- en lumenwaarden waarden, maar ook over de kleurtemperatuur en de kleurweergave-index (CRI) van de lichtbron. De kleurtemperatuur wordt gedefinieerd in Kelvin (K) en beïnvloedt de sfeer van de kamer. 

Warm wit licht (2700K-3000K) creëert een gezellige sfeer, terwijl koeler licht (5000K-6500K) meer geschikt is voor werkruimten.

De CRI is een maat voor het vermogen van een lichtbron om kleuren natuurgetrouw weer te geven. Een hoge CRI is vooral belangrijk in ruimtes zoals badkamers waar make-up wordt aangebracht of in kunststudio's waar kleurweergave belangrijk is. Een andere belangrijke overweging bij het kiezen van verlichting is energieverbruik. 

Armaturen die werken met LED-technologie hebben over het algemeen een lager energieverbruik dan conventionele gloeilampen of halogeenlampen. LED lampen hebben ook een langere levensduur en zijn milieuvriendelijker omdat ze minder energie verbruiken en minder afval produceren.

Bij het installeren van verlichting is het belangrijk om de veiligheidsvoorschriften na te leven. De elektrische installatie moet worden uitgevoerd door een professional om elektrische schokken of brand te voorkomen. De lampen moeten ook worden geïnstalleerd op plaatsen waar ze niet per ongeluk kunnen worden beschadigd, bijvoorbeeld in de buurt van deuren of ramen. 

Belangrijke fotometrische waarden

• Lumen: hoeveel licht een lichtbron in totaal per seconde uitstraalt
• Lichtsterkte (candela): geeft de stroom aan gerelateerd aan de ruimtehoek
• Verlichtingssterkte lux: lichtstroom die een bepaald oppervlak treft
• Luminantie: geeft gedetailleerde informatie over de uitgestraalde lichtstroom

Met welke andere dingen moet ik rekening houden bij het verlichten van mijn woonkamer?

Verlichtingssterkte in lux is minder relevant voor particulieren, maar vooral voor bedrijven en openbare plaatsen, omdat hier bepaalde voorschriften gelden. Deze dienen de arbeidsveiligheid en persoonlijke veiligheid en moeten daarom worden nageleefd:

- Werkplekverlichting: min. 500 lux (hoe gedetailleerder de activiteit, hoe meer)

- Verkeerszoneverlichting: 100 lux

- Straatverlichting: 10 lux

- Vluchtwegverlichting: min. 1 lux in het midden

U kunt deze richtlijnen ook gebruiken als richtlijn voor uw privévertrekken. Toch is het zinvoller om te focussen op de lichtstroom en de stralingshoek om een ruwe schatting te maken van de verlichtingssterkte bij aankoop. Dit wordt immers niet zomaar aangegeven en vereist eerst een berekening.

- Slaapkamer: 45 lux

- Woonkamer: 77 lux

- Badkamer: 110 lux

Conclusie - Hoe je alles goed doet!

Al met al is het kiezen van de juiste verlichting een belangrijke factor voor de functionaliteit en sfeer van een ruimte. Rekening houden met lux, lumen, kleurtemperatuur en CRI bij het kiezen van armaturen kan helpen om de beste verlichtingsoplossing voor de ruimte te vinden. 

Huidige verlichtingstrends, zoals het gebruik van decoratieve armaturen en slimme lampen, bieden extra mogelijkheden om de verlichting in een ruimte te verbeteren.

Als je nog niet zeker weet hoe je verlichting in je huis wilt implementeren, waarom maak je dan geen afspraak met de verlichtingsprofessionals van skapetze®, voor een persoonlijk advies en de ontwikkeling van een individueel verlichtingsconcept en de ontwikkeling van een verlichtingsconcept op maat.

U bent ook van harte welkom bij ons op locatie in Simbach am Inn in onze lichtstudio kom en bezoek ons.

Als je al een concreet idee hebt van hoe je de verlichting in je woonkamer wilt hebben, kunnen we je helpen dit idee om te zetten in werkelijkheid - onze interne werkplaats maakt het mogelijk.